Nelly Cheboi Yoksulluğu Sürdürülebilir Yollarla Çözmek İçin Teknoloji Becerileri Kazandırıyor

Nelly Cheboi, daha fazla Kenyalıyı dijital ekonomi içine çekip etkili, ölçeklenebilir yoksulluk çözümleri geliştirmeyi amaçlayan iddialı bir teknoloji öğretmeni. Okulun ilk yıllarında tam da bunu başarmak için bir okul açtı ve şu anda kar amacı gütmeyen girişimi TechLit Africa 5 ila 14 yaşlarındaki 4.000 öğrenciye bilgisayar becerileri kazandırıyor. Nelly, bilgisayarlara erişim sağlayıp insanlara dijital beceriler kazandırarak Kenya’nın kırsa bölgelerindeki toplumuna borcunu nasıl ödediği hakkında konuşmak için #WomenWhoMaster serisi aracılığıyla Logitech MX’e katıldı.

S: Büyürken nasıl tecrübeler edindin ve bunlar senin bugünkü halini nasıl şekillendirdi?

Kenya’nın Nairobi şehrine dört saat uzaklıkta ufak bir köy olan Mogotia’da büyüdüm. Yoksulluk içindeydik, okula yalınayak gider, yatağa aç girerdik. 

Kenya’da okullar, bilhassa da liseler çok pahalı. Annemin bekar bir ebeveyn olarak ablalarımın eğitim ücreti için ne kadar sıkı çalıştığına tanık oldum. Komşularımız “Neden kızlarının okuması için kendini bu kadar yıpratıyorsun? Bu kızlar evlenip gidecek. Okullarıyla ilgili endişelenmene gerek yok.” derlerdi. Ama o bunu yapmak istedi. Tüm o işleri deneyip başarısız olduğunu ama yine de ertesi gün tekrar kalkıp yine denediğini gördüm. Bu harikulade kadını hayranlık içinde izledim. 

Bu benim için hayatımda bir motivasyon oldu. Annemin emekli olmasını ve yoksullukla birlikte gelen acıları dindirmeyi sağlayacak sürdürülebilir çözümler üretmeyi istiyordum.

S: ABD’de üniversiteye gittin ve bilgisayar bilimleri okumaya karar verdin. Bilimler her zaman aran iyi miydi?

Hayır. Teknoloji hakkında hiçbir şey bilmiyordum. Kelime dağarcığımda bile yoktu. Pilot olmak istiyordum. Yoksulluktan uçarak kurtulmak gibi bir fikirdi. Ama ilk uçuşum Amerika’ya oldu ve aslında pilot olmak istemediğimi fark ettim. O nedenle, kendime başka bir şey bulmaya çalıştım. Kimyayı hep sevmiştim. O yüzden ona başladım. Kimya bölümünü devam ettirirken ikinci bir bölüm seçtim: uygulamalı matematik. 

Okulun ilk senesinde matematik bölümü için Java kursu almam gerekiyordu ve bu işe o anda aşık oldum. Kimya bölümünü bıraktım ve bilgisayar bilimleri bölümüne geçiş yaptım. Bir yıl içinde bilgisayar bilimleri diplomamı almıştım!

S: Okuldayken okul açmak ve toplumuna borcunu ödemek istemişsin. O denli erken bir yaşta seni böyle iddialı bir şey yapmaya sürükleyen neydi?

Üniversitede, kapıcılık yaptım. Uluslararası öğrenci olarak asgari ücret karşılığında haftada 20 saat çalışma iznim vardı. Bütün paramı ailem için biriktirecektim. En sonunda ailemi o köhne çocukluk evimizden çıkarabildim ve ailemi desteklemeye başlayıp annemin artık nefes almasını sağladım. Ailemi geçindirmeye devam etmek istiyordum ama fark ettim ki her ay eve para göndermeye devam edersem hiçbir zaman toplumuma borcumu ödeyemeyeceğim. O nedenle bir okul açtım. Zawadi işte böyle kuruldu.

Okul sürdürülebilir bir kurumdur. Aileler çocuklarının bu okula gitmesi için ayda 10 dolar ödüyor ve o para öğretmenler ve diğer ihtiyaçlar için yeterli geliyor. Ayrıca ilk başta tüm bilgisayarlar Amerika’da çalışırken topladığım aletlerdi. Okuldan mezun olduktan sonra bir teknoloji şirketinde çalıştım. Bu şirketlerde ne kadar çok bilgisayarın çöpe atıldığını gördüm. Bilgisayarlar her üç yılda bir artık teknoloji çalışanları için fazla yavaşladığı gerekçesiyle atılıyordu. Bazıları geri dönüştürülse de çoğu çöpe gidiyordu. O nedenle, bu bilgisayarları toplayıp okula götürmeye başladım.

O bilgisayarlar, topluma yeni fikirler aşılamak üzere okulu kullanmanın başlangıç noktasıydı. Okul, deney yapma şansı veriyor ve başkalarının yeni şeyler öğrenmesine yardımcı oluyor.

S: Okulun kızlara daha eşit hizmet etmesi için ne gibi değişiklikler yaptın?

Çocuklar boş zamanlarında, bilgisayar ya da mouse kullanmak gibi temel becerileri öğrenmek için okula geliyorlardı. Ancak bir süre sonra devam eden öğrencilerin çoğunun erkekler olduğunu fark ettik. Kızlar ev işlerine yardım etmek için evde kalıyorlardı. O nedenle, eşit erişim sağlamak amacıyla mevcut okullara gitmemiz gerektiğini anladık. O girişim sonucunda, okullara öz yeterlilik, sorun giderme ve internet becerilerine odaklanmış bir müfredat sağlamak üzere onlarla ortaklığa giden kar amacı gütmeyen TechLit Africa doğdu. Kodlama, grafik tasarım, ses ve video üretimi gibi beceriler öğretiyoruz ve bunların hepsi proje bazlı oluyor. Öğretmenler ve uzmanlar müfredata bir kariyer penceresinden yaklaştıkları için öğrenciler bilgisayar ya da diğer teknolojilerin kullanımını profesyonelmiş gibi öğreniyorlar. Bugün 10 okuldan 4.000 öğrenciye ulaşıyoruz. Bir sonraki hedefimiz bütün ülkeden 100 okulla çalışmak.

S: Kızlar ve çalıştığınız tüm öğrenciler için dijital beceriler geliştirmek neden bu kadar önemli?

Kenya’da herkes girişimcidir ama bunlar çok küçük işletmelerdir. Çoğunluğu insanları çalıştıracak bir orta ölçekli işletmeye dönüşemez.

S: Hangi yollarla daha fazla kadına STEM’de ilerlemeye yardımcı oluyor ve gelecek için anlatıyı şekillendiriyorsun?

Kenya’da gördüğümüz en etkileyici şeylerden biri, halkın bir bilgisayar geçmişi olmadığı için tüm ön yargılardan arınmış olduğuydu. TechLit Africa’da 10 yaşında bir kız çocuğu var ve kodlama yapmayı seviyor. Tek yaptığı bu. Ayrıca, mektupları şekillendirmek için word belgelerini kullanmayı seven bir oğlan çocuğu da var. O da bunu seviyor. Ön yargı hiç yok. Bu çocuklar tertemiz bir sayfayla başlayıp sevdikleri uygulamaları bulabilir ve kendilerini oradan ifade edebilirler. Çalışmalarımda gördüğüm en güçlü şeylerden biri bu. Tüm ön yargıları ortadan kaldırdık.